Zelf je successierechten berekenen

Wanneer iemand overlijdt, moeten de nabestaanden belastingen betalen op de erfenis. Dat is wat we successierechten noemen. Ze kunnen hoog oplopen, afhankelijk van een aantal factoren. Om te weten waar je begint en waarmee je rekening moet houden, hieronder een beknopte handleiding om zelf je successierechten te berekenen.

Hoe worden successierechten berekend?

De berekening van successierechten hangt af van drie belangrijke factoren:

1. De verwantschap tussen de overleden persoon en de erfgenamen: als er sprake is van eerstegraadsfamilie (kinderen, echtgenoot of wettelijk getrouwd), bedragen de successierechten 3% tot 30%. In Vlaanderen is het maximum 27%. Wanneer er geen verwantschap is, lopen de successierechten op tot 30% à 80% in Wallonië en 40% à 80% in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.
2. Het bedrag van de erfenis: de tarieven verhogen in functie van het nagelaten bedrag. Hoe hoger het bedrag van de erfenis, hoe hoger de successierechten. In geval van eerstegraadsfamilie bedragen de successierechten 3% voor een erfenis tussen 0 en 50.000 euro (12.500 euro in Wallonië), terwijl ze voor een erfenis van meer dan 500.000 euro kunnen oplopen tot 30%. Wanneer de overledene tijdens de drie jaar die aan zijn dood voorafgaan nog sommen heeft geschonken, zullen die bij de berekening van de successierechten in aanmerking worden genomen, ook al behoren ze in werkelijkheid niet meer tot zijn vermogen.
3. Het gewest waar de overledene 5 jaar voor zijn dood was gedomicilieerd. Wanneer hij tijdens die 5 jaar in meer dan een gewest gedomicilieerd was, worden de successierechten berekend op basis van het gewest waar hij het langst heeft gewoond.

Wanneer kan je een erfenis best weigeren?

Het is niet altijd interessant om een erfenis te aanvaarden. De erfgenamen hebben de keuze:

1. Een erfenis aanvaarden. Wanneer de erfgenamen de erfenis aanvaarden, wordt hun vermogen met dat van de overledene samengevoegd. Men droomt dikwijls van de bezettingen, maar vergeet al te vaak de schulden. Wanneer je een erfenis aanvaardt, geldt dat ook voor de schulden. Als de schulden groter zijn dan de bezittingen, zullen de erfgenamen die zelf moet betalen. Daarbovenop komen de successierechten, berekend op basis van de waarde van de bezittingen.
2. Een erfenis weigeren. Als een erfgenaam de erfenis weigert, wordt die verdeeld onder de erfgenamen die de erfenis wel aanvaarden. Wanneer alle erfgenamen weigeren, is het aan de staat om de erfenis al dan niet te aanvaarden. In dat geval hoeven de erfgenamen geen successierechten te betalen.
3. Erfenis aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Je kan ook een boedelbeschrijving laten opmaken: een inventaris met de bezittingen en schulden van de overledene. Op die manier kan je de schuldeisers terugbetalen met de bezittingen. Wanneer er na de terugbetaling nog bezittingen overblijven, komen die aan de erfgenamen toe. Zij moeten er dan wel successierechten op betalen. Het grote voordeel van deze methode is dat de erfgenaam de schulden van de overledene nooit met eigen middelen moet betalen.