Vermogensplanning, fiscaal misbruik?

De federale overheidsdienst Financiën heeft een lijst rechtshandelingen gepubliceerd die vanaf nu als fiscaal misdrijf beschouwd worden wanneer ze worden uitgevoerd met het doel op een vermogensplanning. De meest klassieke vormen van successieplanning, zoals deze voorgesteld door verzekeraars, worden niet als fiscaal misbruik beschouwd. Staatsecretaris voor de bestrijding van de fiscale fraude John Crombez eiste verduidelijking van de FOD Financiën over de exacte draagwijdte van de nieuwe anti-misbruik bepaling, nadat hij eerst zelf gezegd had dat successieplanning voortaan een fiscaal misdrijf zou zijn. Deze nieuwe rondzendbrief van de FOD is dan ook volledig gewijd aan de gevolgen van de anti-misbruik maatregel over vermogensplanning.

Vermogensplanning: fiscaal misbruik of niet?

Hier volgt een lijst met de rechtshandelingen op vlak van successierechten die niet als fiscaal misbruik worden beschouwd:

• De handgift of bankgift;
• Schenking voor een buitenlandse notaris;
• Gefaseerde schenking van onroerende goederen met tussenperiode van meer dan drie jaar;
• Schenking onder last;
• Schenking onder ontbindende voorwaarde;
• Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik;
• Schenking door grootouders;
• Tontine- en aanwasclausules;
• Het testament met ‘generation skipping’;
• Kinderloosvrijgezeltestament;
• Duolegaat voor zover het een substantieel voordeel oplevert voor de bevoordeelde vereniging.

Samengevat: de meest klassieke vormen van successieplanning worden niet als fiscaal misbruik beschouwd. Volgende rechtshandelingen worden wel verboden, behalve als de belastingsplichtige kan bewijzen dat zijn rechtshandeling is ingegeven door andere motieven dan het ontwijken van registratierechten of successierechten:

• Sterfhuisclausule;
• Gesplitste aankoop van vastgoed, voorafgegaan door een al dan niet geregistreerde schenking van het nodige geld door de verkrijger van het vruchtgebruik;
• Inbreng door een echtgenoot van goederen aan de huwelijksgemeenschap, gevolgd door een schenking van beide echtgenoten;
• Uitbreng van de huwelijksgemeenschap van roerende goederen, gevolgd door een wederzijdse schenking tussen de echtgenoten;
• Ik-opa-testament.

Hoe zit het met de ‘gesplitste aankoop’?

Met deze nieuwe rondzendbrief van de FOD Financiën, wil men dus fiscaal misbruik beperken en duidelijkheid scheppen omtrent de nieuwe anti-misbruikbepaling. De gesplitste aankoop (vruchtgebruik en naakte eigendom), voorafgegaan van een schenking van het benodigde geld voor het verwerven van de naakte eigendom, staat op de lijst van fiscaal misbruik. De duidelijkheid is echter relatief omdat er bij alle handelingen een voorbehoud wordt geformuleerd. Aldus kan een handeling die op zich niet als fiscaal misbruik wordt beschouwd, wel in het vizier van de fiscus komen wanneer deze handeling kadert in een ruimere vermogensplanning. Omgekeerd kan een handeling die in de regel als fiscaal misbruik wordt beschouwd, toch verantwoord zijn in het licht van de concrete feitelijke situatie. De conclusie lijkt ons dan ook dat er nog meer dan vroeger aandacht zal moeten besteed worden aan de onderbouw van planningstechnieken in het kader van familiale erfregeling.